Je verwacht van deze rubriek keiharde cijfers, economische data en financiële informatie. Maar het is nu Pasen. Soms is het ook tijd om al die data aan de kant te zetten en eens na te denken over wat echt belangrijk is. Bij de aanvang van het jaar vlogen de voorspellingen weer rond onze oren: hoeveel groeit de economie in 2015, wat doet ons BNP? En wat betekent dat voor de winsten, de beurs en de lonen? Maar een vraag die je nu nooit eens hoort: wat betekent dat voor ons welzijn en geluk? Terwijl het daar toch om draait in het leven. Voor diegenen die de “piramide van Maslov” kennen is (was) het duidelijk. Maslow geloofde in een onderscheid tussen ‘lagere behoeften’ (onderdak, seks, eten en drinken) en ‘hogere behoeften’, zoals jezelf blijven ontwikkelen. Je kunt pas door naar het volgende niveau als de lager geplaatste behoeften bevredigd zijn, was zijn theorie.
Blijkt echter dat bij de complexe mens, al die niveaus door elkaar lopen! De consumptie en reclamemaatschappij dringen ons op dat we echt zonder de laatste gadgets van Apple niet kunnen leven. Laat staan die ultra witte glimlach kunnen produceren, van gelukzaligheid, die de acteurs in de reclamespot ten toon spreiden. De globale nieuwsberichten brengen ons soms echter ook beelden van arme Costa Ricanen of Peruvianen, die gelukkiger blijken te zijn dan wij (!?) En dit zonder iPhone, Flatscreen of snelle baan. David Cameron (premier UK) zei in 2010: ”We gaan de vooruitgang van ons land meten, niet alleen hoe onze economie groeit (BNP), maar hoe onze levens beter worden; niet alleen ons levenspeil, maar de kwaliteit van ons leven.” Een moedige uitspraak!
Professor Ruut Veenhoven houdt, in de World Database of Happyness van 164 landen, bij hoe gelukkig mensen zichzelf vinden op een schaal van 1 tot 10. Uit zijn gegevens blijkt dat de jarenlange crisis die we nu hopelijk achter ons hebben liggen, nauwelijks effect heeft op hoe we ons over het algemeen voelen. Nederland staat volgens de data van Veenhoven 15de op de lijst van gelukkige landen – Costa Rica staat bovenaan. We weten dat geluk over het algemeen wordt vergroot als mensen méér zekerheid hebben over hun baan, inkomen en woonruimte. Dit in tegenstelling met de acties vanuit de overheid en het bedrijfsleven die stellen dat groei nu moet komen van meer flexibiliteit. Hoe ver we daarin willen gaan, met flexjobs, thuiswerken, interim etc… is maar de vraag. Maar wat is dan dat geluk waar Rene Froger over zong? “Een eigen huis, een plek onder de zon en altijd iemand in de buurt die van me houden kon. Toch wou ik dat ik net iets vaker, iets vaker simpelweg gelukkig was”. Groei- groei- groei, daar gaat het bij economen over. Stilaan zijn er echter filosofen die de grenzen van de groei in vraag stellen. Aan de andere kant heeft ieder land groei nodig, anders kan het zijn vooruitgeschoven schulden (staatsobligaties) niet meer betalen. Stilaan zijn we op het punt gekomen waarin mensen zich gaan afvragen wat echt belangrijk is? Een teken aan de wand is dat je op facebook wordt gebombardeerd met happyness -en gezondheidsfilmpjes. Wat blijft er over na je nieuwste model iPhone, je fonkelende auto, je blitse keuken? Het gevoel dat je nog iets meer moet kopen om “gelukkig” te zijn?
Ooit schreef iemand: “Rijk zijn is niet het hebben van veel dingen, maar het hebben van weinig behoeftes.”
Ik ben er stellig van overtuigd dat we op een breekpunt staan in onze economische geschiedenis. Globalisering op economisch vlak blijkt niet te werken. We zijn niet allemaal dezelfde. Een Nederlander blijkt een heel andere ethiek te hebben als een Spanjaard. Europees en globaal zijn we doorgeslagen. De euro als eenheidsmunt is in principe een mooi ideaal. Het maakte op termijn echter duidelijk dat één Europese munt, nog geen één Europees volk betekent. Bij de globalisering hebben de Chinezen ervoor gezorgd dat onze maakindustrie kapot is, met veel werklozen tot gevolg. Dit allemaal in onze jacht naar het goedkoopste product. Ons voedsel wordt langs alle kanten verkracht, gemanipuleerd en gemodificeerd ter ere van de goedkoopste supermarkt. Wij hebben dringend nieuwe spelregels nodig om deze doorgedraaide globaliseringsmachine terug op kruissnelheid te laten draaien. Spelregels die meer op ethiek en geluk gebaseerd zijn, dan op groei- groei- groei. “De” maatschappij, dat zijn wijzelf! Indien u individueel begint met bewuste keuzes te maken, hoe u gelukkiger en gezonder kan leven, rekening houdend met uw directe economische omgeving, kunnen we de tanker misschien nog keren voor die finaal vastloopt.
02 - april , 2015